Το 2000 η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑP) επικαλούμενη το ανώριμο ανοσοποιητικό και πεπτικό σύστημα των βρεφών και μικρών νηπίων είχε τοποθετηθεί σχετικά με την εισαγωγή στερεών τροφών σε παιδιά με οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας ως εξής:

• Εισαγωγή αγελαδινού γάλατος μετά την ηλικία των 12 μηνών
• Εισαγωγή του αυγού μετά τα 2 έτη
• Εισαγωγή των ξηρών καρπών και ψαριού μετά τα 3 έτη

Έκτοτε ακολούθησε πληθώρα προοπτικών μελετών και τυχαιοποιημένων κλινικών δοκιμών σε όλο τον κόσμο, που είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη αναθεώρηση της αρχικής τοποθέτησης 8 χρόνια αργότερα.

Παράλληλα νέα σειρά μελετών^1-3 αποκάλυψε μία διπλή υπόθεση (“dual-allergen exposure hypothesis”) σχετικά με τις τροφικές αλλεργίες:

1. Η ευαισθητοποίηση ενός βρέφους σε ένα τροφικό αλλεργιογόνο δεν γίνεται μόνο διαμέσου της κατανάλωσης του, αλλά μπορεί να συμβεί και μόνο με την δερματική επαφή (ιδίως στα παιδιά με έκζεμα).
2. Η έγκαιρη εισαγωγή μιας τροφής μειώνει το κίνδυνο εμφάνισης αλλεργίας στο συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. 

Ποσο εγκαιρα πρεπει να γινει η εισαγωγη των στερεων τροφων

Οι νέες οδηγίες της AAP το 2008 καθώς και της Αμερικανικής Ακαδημίας Αλλεργιών, Άσθματος και Ανοσολογίας το 2013 κατέληξαν εκ νέου στο ότι η εισαγωγή των στερεών τροφών και μάλιστα των 6 πιο κοινών αλλεργιογόνων (φιστίκι, γάλα, αυγό, σιτάρι, ψάρι, σουσάμι) δε θα πρέπει να καθυστερεί πέραν των 4-6 μηνών.

Ακολούθησαν έκτοτε νέες σειρές μελετών οι οποίες έδειξαν πως δεν υπήρχε καμία στατιστικά σημαντική αλλά ούτε και κλινική διαφορά μεταξύ των παιδιών που έλαβαν είτε  αυγό είτε φιστίκι νωρίτερα από τους 6 μήνες. Σε κάποιες μελέτες μάλιστα προέκυψαν αντίστροφα αποτελέσματα. Μία σχετικά πρόσφατη μελέτη¹ η οποία έδινε μικρή ποσότητα βρασμένου αυγού σε βρέφη από τους 3 μήνες διεκόπη πριν την ολοκλήρωση για λόγους ηθικούς, μιας και πολλά από τα βρέφη ανέπτυξαν σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις μέχρι και αναφυλαξία.

Πιο συγκεκριμένα για το φιστίκι, η μελέτη LEAP⁴ (Learning Early About Peanut) που πραγματοποιήθηκε το 2015 έδειξε πως η κατανάλωση του στην ηλικία των 4-11 μηνών συμβάλλει αναμφισβήτητα στην πρόληψη ανάπτυξης τροφικής αλλεργίας. Η μελέτη αυτή συνέκρινε την 5ετή έκβαση παιδιών που δοκίμασαν φιστίκι πριν την ηλικία των 12 μηνών και παιδιά που πρώτη φορά έφαγαν μετά τα 2έτη. Η θετική επίδραση της πρώιμης ευαισθητοποίησης με το φιστίκι ήταν εμφανέστατη μιας και μόλις το 2% ανέπτυξε τελικώς αλλεργία σε σύγκριση με το 17% των παιδιών που το απέφευγαν μέχρι και τα 2 έτη.

Εύκολα από τις παραπάνω δύο αναφορές συμπεραίνουμε πως ναι μεν η πρώιμη ευαισθητοποίηση σε πιθανά αλλεργιογόνα είναι απαραίτητη, ωστόσο το παράθυρο ανοχής δεν είναι μόνο μεταξύ 4^ου -6^ου μήνα, αλλά αποδεικνύεται πιο διευρυμένο ιδιαιτέρως στο αυγό και φιστίκι και μάλιστα στα παιδιά με έκζεμα.

Η παραπάνω παραδοχή ενισχύει περαιτέρω και τη σταθερή σύσταση για αποκλειστικό μητρικό θηλασμό μέχρι και την ηλικία των 6 μηνών.

 

Οδηγιες εισαγωγης υποπτων αλλεργιογονων στη διατροφη του βρεφους

• Για τα παιδιά που παρουσιάζουν σοβαρό έκζεμα και αλλεργία: Έλεγχος με δερματικές δοκιμασίες νυγμού (SCP) ή RAST (ανίχνευση ειδικών ανοσοσφαιρινών στο αίμα) πριν την εισαγωγή του ύποπτου αλλεργιογόνου.

      α. Σε παιδιά που οι δοκιμασίες είναι αρνητικές, προχωράμε κανονικά στην εισαγωγή της

      τροφής, χωρίς ιατρική επίβλεψη.

      β. Σε παιδιά τα οποία το αποτέλεσμα του SPT είναι 3-7mm, τότε συστήνεται πρόκληση στο

      συγκεκριμένο αλλεργιογόνο υπό ιατρική επίβλεψη.

      γ. Σε παιδιά με SPT >8mm τίθεται η διάγνωση της αλλεργίας, το πιθανό αλλεργιογόνο δεν

      εισάγεται στην διατροφή του βρέφους και συστήνεται η παρακολούθηση και διαχείριση του από

      ειδικό Παιδοαλλεργιολόγο.

• Για τα παιδιά που παρουσιάζουν ήπιο - μέτριο έκζεμα: Εισαγωγή στον 4-6ο μήνα ζωής.
• Παιδιά χωρίς έκζεμα ή τροφική αλλεργία: Εισαγωγή στον 4-6ο  μήνα ζωής.

 

Συμπερασματικα

Βασικός άξονας για τη θεραπεία και πρόληψη των τροφικών αλλεργιών είναι η έγκαιρη ευαισθητοποίηση του ανοσοποιητικού. Ως εκ τούτου η επί δεκαετιών αποφυγή ορισμένων τροφών από τη διατροφή του βρέφους πέραν του έτους δεν είναι απαραίτητη, αλλά πλέον προς αποφυγή. Ωστόσο δεν υπάρχουν και δεδομένα που να υποστηρίζουν την νωρίτερα των 6 μηνών εισαγωγή ύποπτων αλλεργιογόνων.⁵

Στα βρέφη λοιπόν με προδιάθεση για αλλεργία συστήνεται η εισαγωγή των πιθανών αλλεργιογόνων στους 6 μήνες (και όχι αργότερα των 11 μηνών) σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Σε περίπτωση που κάποιο παιδί έχει μέχρι την ηλικία αυτή παρουσιάσει σοβαρό έκζεμα ή τροφική αλλεργία (άμεσου τύπου αλλεργία ή FPIES), τότε oι συστάσεις διαφοροποιούνται και φυσικά εξατομικεύονται.

της Δέσποινας Ξιούφη

Βιβλιογραφια

1.       Palmer, D.J.; Metcalfe, J.; Makrides, M.; Gold, M.S.; Quinn, P.; West, C.E.; Loh, R.; Prescott, S.L. Early regular egg exposure in infants with eczema: A randomized controlled trial. J. Allergy Clin. Immunol. 2013, 132, 387–392.

2.       Perkin, M.R.; Logan, K.; Tseng, A.; Raji, B.; Ayis, S.; Peacock, J.; Brough, H.; Marrs, T.; Radulovic, S.; Craven, J. Randomized trial of introduction of allergenic foods in breast-fed infants. N. Engl. J. Med. 2016, 374, 1733–1743.

3.       Bhaskar, E. Intention to treat analysis from a clinician’s viewpoint. Open Med. 2009, 3, e120.

4.       Du Toit, G.; Roberts, G.; Sayre, P.H.; Bahnson, H.T.; Radulovic, S.; Santos, A.F.; Brough, H.A.; Phippard, D.; Basting, M.; Feeney, M. Randomized trial of peanut consumption in infants at risk for peanut allergy. N. Engl. J. Med. 2015, 372, 803–813.

5.       Ricci, G.; Caffarelli, C. Early or not delayed complementary feeding?: This is the question. J. Allergy Clin. Immunol. 2016, 137, 334–335.